تجربه مشتری چیست؟

تجربه مشتری (Customer Experience) به مجموعه‌ای از تعاملات و احساساتی که مشتریان با کسب‌ و کار شما قبل، حین و بعد از خرید (تمام مراحل سفر مشتری) تجربه می‌کنند، تجربه مشتری یا CX گفته می‌شود.
اگر اهمیت تجربه یکپارچه و موثر مشتری را نادیده بگیرید، مشتری خود را به رقبا واگذار می‌کنید.

تجربه مشتری چیست؟

برداشت‌های اولیه مشتری از کسب‌ و کار شما، به ویژه در دنیای تجارت مهم است و همه چیز از افزایش فروش، رضایت مشتری تا وفاداری، بازاریابی دهان به دهان بهتر، نظرات مثبت و توصیه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
یک مشتری خوشحال معمولا نتیجه تجربه خوب مشتری است در حالی که تجربه بد مشتری همیشه مشتریانی نا امید ایجاد می‌کنند که منجر به از دست دادن مشتریان، کاهش درآمد و آسیب به شهرت شما می‌شود.
همه مشاغل و صنایع از بهبود تجربه مشتری سود می‌برند.بر اساس گزارش Zendesk Customer Experience Trends در سال 2023، 81 درصد از رهبران کسب و کار تجربه خوب را به عنوان اولویت‌های رو به رشد در سال آینده می‌بینند و سازمان‌ها این موضوع را به عنوان یک نقش متمایزکننده برنده در تجارت می‌بینند.

تعریف تجربه مشتری با یک مثال ساده

تجربه مشتری مجموع تمام تجربیات مشتری شما با کسب و کار و برند شماست.
به عنوان مثال، وقتی شروع به فکر کردن در مورد خرید یک شلوار جین کردید، سپس شروع به جستجوی شلوار جین در اینترنت کنید، و در نهایت شلوار جین را امتحان کنید و در نهایت خرید کنید، هر لحظه از آن زمان تجربه است. و اگر با شلوار جین خود مشکل دارید و باید آن را برگردانید یا با شرکت تماس بگیرید تا از ساخت نامناسب شکایت کنید یا در مورد مواد استفاده شده سوال کنید؟ تمام زمانی که برای خدمات مشتری با تلفن می‌گذرانید، تجربه CX نیز هست. شاید مهمتر از همه، اگر عاشق شلوار جین خود هستید و دیگر مجبور نیستید با کسی از آن شرکت ارتباط برقرار کنید این نیز تجربه CX است.

تجربه مشتری خوب چیست؟

هیچ چک لیست و راهکاری برای تضمین تجربه مشتری خوب وجود ندارد. یک تجربه خوب مشتری از پرسیدن سوالات از مشتریان، گوش دادن به پاسخ‎‌های آنها جمع‌آوری و عمل به بازخورد مشتریان حاصل می شود.

ویژگیهای تجربه خوب مشتری

  1. گوش دادن به مشتریان را در اولویت اصلی کسب و کار قرار دهید
  2. از بازخورد مشتری برای ایجاد درک عمیق از مشتریان خود استفاده کنید
  3. نرم افزار CRM به شما کمک می‌کند به طور منظم بازخوردها را جمع آوری، تجزیه و تحلیل و بر اساس آن عمل کنید
  4. اصطکاک و شکایات را کاهش دهید و مشکلات خاص و چالش‌های منحصر به فرد مشتریان خود را حل کنید

چرا تجربه مشتری مهم است؟

تجربه مشتری CX مستقیما بر نتیجه کسب‌وکار تاثیر می‌گذارد، زیرا مشتریان در صورت داشتن تجربه مثبت، مجددا خرید می‌کنند. آنها همچنین حاضرند در صورت امکان هزینه بیشتری بپردازند و به احتمال زیاد آن را به دیگران توصیه می‌کنند. هنگامی که هر تعامل با برند شما، مشتریان را بسیار راضی و خوشحال می‌کند، وفاداری به برند ایجاد می‌شود.
به دنبال ارائه یک تجربه استثنایی مشتری، شما به یک شرکت بهتر تبدیل می‌شوید.برخلاف قبل که کیفیت و قیمت،تنها معیارهای تصمیم گیری خرید مشتری بودند.

مدیریت تجربه مشتری چیست؟

مدیریت تجربه مشتری (Customer Experience Management) CXM به مجموعه فرآیندها و استراتژی‌هایی اطلاق می‌شود که سازمان‌ها برای درک، مدیریت و بهبود تجربیات مشتریان خود در تمام نقاط تماس (Touch Points) و مراحل مختلف ارتباط با مشتری، به کار می‌برند.
هدف مدیریت تجربه مشتری CXM، بهبود تجربه مشتری در هر مرحله از سفر مشتری چه در حین خرید، چه در حین تماس های پشتیبانی مشتری، یا تعاملات در رسانه‌های اجتماعی است.
مدیریت تجربه مشتری یک فرآیند پیوسته و دینامیک است که نیازمند توجه مداوم و بهبود مستمر است تا سازمان‌ها بتوانند در بازار رقابتی امروز، موفق و پایدار باشند.

عناصر کلیدی مدیریت تجربه مشتری

  1. شناخت مشتری: درک دقیق از نیازها، خواسته‌ها و انتظارات مشتریان از طریق جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها.
  2. طراحی تجربه: ایجاد و بهینه‌سازی نقاط تماس مشتری (Touch Points) در طول سفر مشتری برای ایجاد تجربیات مثبت.
  3. اندازه‌گیری و تحلیل: استفاده از ابزارها و شاخص‌های مختلف برای اندازه‌گیری رضایت مشتری، وفاداری و دیگر شاخص‌های مرتبط.
  4. بازخورد و بهبود مستمر: جمع‌آوری بازخورد مشتریان و استفاده از آن برای بهبود مستمر محصولات، خدمات و فرآیندها.
  5. هماهنگی داخلی: تضمین هماهنگی و همکاری میان بخش‌های مختلف سازمان برای ایجاد تجربه‌ای یکپارچه و هماهنگ برای مشتریان.

چالش‌های مدیریت تجربه مشتری

  1. یکپارچگی داده‌ها: جمع‌آوری و یکپارچه‌سازی داده‌های مشتری از منابع مختلف می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
  2. تغییرات سریع در انتظارات مشتریان: نیازها و انتظارات مشتریان به سرعت تغییر می‌کند و سازمان‌ها باید به سرعت به این تغییرات واکنش نشان دهند.
  3. هماهنگی داخلی: تضمین هماهنگی بین بخش‌های مختلف سازمان برای ارائه تجربه‌ای یکپارچه به مشتریان همیشه آسان نیست.

ابزارها و تکنیک‌های مدیریت تجربه مشتری

  1. نرم‌افزارهای CRM: استفاده از سیستم‌های مدیریت ارتباط با مشتری برای مدیریت داده‌ها و تعاملات مشتری.
  2. نظرسنجی‌ها و بازخوردهای مشتری: جمع‌آوری اطلاعات از طریق نظرسنجی‌ها، بازخوردهای مستقیم و غیرمستقیم.
  3. تحلیل داده‌ها: استفاده از تحلیل داده‌ها و هوش مصنوعی برای شناسایی الگوها و پیش‌بینی نیازها و رفتارهای مشتریان.
  4. نقشه سفر مشتری: ترسیم و تحلیل سفر مشتری برای شناسایی نقاط قوت و ضعف در تجربیات مشتری.

تفاوت CXM و CRM چیست؟

مدیریت تجربه مشتری و مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) دو اصطلاح هستند که اغلب به جای هم استفاده می‌شوند اما آنها یکسان نیستند. در حالی که هر دو CXM و CRM به کسب و کارها کمک می‌کنند تا درک عمیق‌تری از مشتریان خود به دست آورند (در درجه اول از طریق استفاده از داده های مشتری)، آنها بر جنبه‌های‌ مختلف تجربه مشتری تمرکز می‌کنند.

CRM ابزاری است که به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا تعاملات و روابط را در نقاط مختلف مشتری مانند تلفن، ایمیل، رسانه‌های اجتماعی و تعاملات حضوری مدیریت کنند. نرم افزار مدیریت ارتباط با مشتری CRM به طور معمول شامل ویژگی‌هایی مانند مدیریت تماس، تقسیم بندی مشتری، اتوماسیون فروش و اتوماسیون بازاریابی است.

از سوی دیگر، CXM یک مفهوم گسترده‌تر است که تمام تعاملات یک مشتری با یک کسب‌وکار، از جمله افکار، احساسات و ادراکات آن‌ها در مورد برند را در بر می‌گیرد. CXM بر ایجاد یک تجربه مثبت و ثابت برای مشتریان در تمام نقاط تماس، با هدف ایجاد وفاداری و حمایت طولانی مدت مشتری تمرکز دارد.

مدیریت تجربه مشتری CXM

  1. از داده‌های کمی و کیفی برای به دست آوردن دید بهتری از کل چرخه عمر مشتری استفاده می‌کند.
  2. مشارکت مشتری، وفاداری، رضایت و حمایت را برای افزایش سودآوری اندازه گیری می‌کند.
  3. شامل تجزیه و تحلیل احساسات، انگیزه‌ها و رفتارهای مشتری برای ایجاد یک تجربه شخصی و مرتبط است.

مدیریت ارتباط با مشتری CRM

  1. تعاملات مشتری را در نقاط تماس مختلف مانند ایمیل، تلفن، رسانه های اجتماعی و تجربیات حضوری مدیریت می‌کند.
  2. تاریخچه و داده‌های مشتری را برای تقسیم‌بندی مشتریان، شناسایی فرصت‌های فروش متقابل و ارائه ارتباطات شخصی‌تر ردیابی می‌کند.
  3. ابزارها شامل ویژگی‌هایی برای اتوماسیون فروش، اتوماسیون بازاریابی و مدیریت تماس برای بهینه‌سازی روابط با مشتری و تولید درآمد است.

تفاوت بین تجربه مشتری و خدمات مشتری چیست؟

تجربه مشتری CX گسترده تر از خدمات مشتری است و خدمات مشتری تنها بخشی از کل تجربه مشتری است.تجربه برداشت کلی مشتری از شرکت شما بر اساس تعامل آنها با آن است.تجربه شامل هر نقطه تماسی است که مشتری با شرکت شما داشته است.
از لحظه‌ای که برای اولین بار در مورد شما در گوگل یا رسانه‌های اجتماعی جستجو کرده است، تا زمانی که با تیم پشتیبانی شما تماس می‌گیرند تا در مورد محصول شما کمک بخواهند.
در مقایسه، خدمات مشتری به نقاط تماس خاصی در تجربه مشتری اشاره دارد که در آن مشتری درخواست کمک می‌کند و خدمات دریافت می‌کند. به عنوان مثال، تماس با اپراتور برای درخواست بازپرداخت، دریافت پشتیبانی از یک ربات چت، یا تعامل از طریق ایمیل با ارائه‌دهنده خدمات.

تجربه مشتری

تعریف: برای‌ ایجاد یک تجربه خوب برای مشتری در هر مرحله از سفر مشتری
استراتژی: استراتژی جامع و بلندمدت برای بهبود تعاملات مشتریان
هدف: ایجاد وفاداری و احساس مثبت نسبت به برند
دامنه: گسترده‌تر، کل سفر مشتری شامل تمامی نقاط تماس مشتری با برند
زمان: همیشه، در تمام مراحل سفر اتفاق می‌افتد
واکنش: بیشتر پیشگیرانه، با هدف بهبود تجربه مشتری قبل از وقوع مشکلات
ارزیابی: با استفاده از شاخص‌هایی مانند NPS، CSAT، CES و تحلیل داده‌ها
نقش در کسب‌وکار: تاثیر گسترده بر تصویر برند و وفاداری مشتریان

خدمات مشتری

تعریف: پشتیبانی و کمکی که به مشتریان در زمان نیاز به کمک یا مشکل ارائه می‌شود
استراتژی: استراتژی کوتاه‌مدت و تاکتیکی برای حل مشکلات و پاسخ به سوالات
هدف: حل مشکلات مشتری و ارائه راه حل های فوری
دامنه: محدودتر، معمولا شامل تعاملات مستقیم با تیم پشتیبانی
زمان: لحظه‌ای یا کوتاه‌مدت
واکنش: واکنشی، با هدف پاسخ به نیازها و مشکلات مشتریان
ارزیابی: با استفاده از شاخص‌هایی مانند زمان پاسخگویی، نرخ حل مشکلات، رضایت مشتری
نقش در کسب‌وکار: تاثیر مستقیم بر رضایت آنی و رفع نیازهای مشتریان

تجربه مشتری آنلاین در مقابل تجربه مشتری حضوری

تجربه مشتری آنلاین این امکان را برای مشتریان فراهم می‌کند که از طریق کانال‌های دیجیتالی مانند وب‌سایت یا اپلیکشن ها با کسب‌وکارها تعامل داشته باشند، در حالی که تجربه مشتری حضوری به تجربه‌ای اشاره دارد که مشتریان در هنگام ورود به دفتر کار شما دارند.

همه گیر شدن اینترنت تغییرات زیادی را در رفتارهای مشتریان به وجود آورده است و مشتری را به سمت خرید آنلاین سوق داده است. و به نوبه خود تحول دیجیتال را برای کمک به شرکت‌ها برای ارتباط بهتر با مشتریان خود تسریع کرد.مشتریان در حال حاضر انتظارات متفاوتی در مورد خدمات مشتری آنلاین و حضوری دارند و شرکت ها باید بتوانند به طور موثر این انتظارات را مدیریت کنند.

استراتژی تجربه مشتری

استراتژی تجربه مشتری (Customer Experience Strategy) شامل تمام برنامه‌هایی است که یک شرکت برای اطمینان از تجربیات مثبت و با کیفیت مشتری انجام می‌دهد. تجربه مشتری شامل تمام تعاملات بین یک کسب و کار و مشتریانش می‌شود. به طور خاص، CX با احساس مشتریان در مورد آن تعاملات در طول زمان تعریف می‌شود. بنابراین، استراتژی تجربه مشتری این است که چگونه یک شرکت اهداف CX خود را تعریف می‌کند و برنامه‌های بلندمدت مبتنی بر داده‌ها را به کار می‌گیرد که کارکنان را قادر می‌سازد تا انتظارات مشتری را برآورده کنند یا از آنها فراتر رود.

استراتژی تجربه مشتری معمولا هم مولفه های کیفی، مانند ماموریت یا چشم انداز یک شرکت و هم عناصر کمی مانند تجزیه و تحلیل داده‌های مشتری را در بر می‌گیرد. نقشه سفر مشتری یکی از اجزای سازنده استراتژی تجربه موفقیت آمیز مشتری است. این به این دلیل است که به طور خاص هر تعاملی را در رابطه مشتری با یک برند، از اولین لحظه آگاهی تا آخرین معامله یا تعامل، تعریف می‌کند.

چرا باید از بازخورد مشتری به عنوان بخشی از استراتژی تجربه مشتری CX خود استفاده کنید

ممکن است برخی از تئوری‌ها را بدانید که چه چیزی باعث ایجاد تجربه خوب و بد مشتری CX می‌شود، اما برای اینکه آن تاثیری بر کسب‌وکار شما بگذارد، باید روشی قابل اعتماد برای جمع‌آوری بینش از مشتریان خود داشته باشید تا بتوانید اقدام کنید و تغییرات موثری ایجاد کنید.

بازخورد مشتری اطلاعاتی است که از مشتریان خود در مورد تجربه آنها از محصول، خدمات، وب سایت یا کسب و کار خود به عنوان یک کل جمع آوری می‌کنید. می‌توانید از این بازخورد برای بهبود تجربه مشتری با حذف یا کاهش مناطق اصطکاک، پرورش نقاط تماس مثبت، و ایجاد تجربه‌های دلپذیر در فروشگاه یا دیجیتال استفاده کنید.

شما احتمالاًا در حال جمع‌آوری بازخورد مشتریان هستید بدون اینکه متوجه شوید: وقتی مشتری ایمیلی می‌فرستد، با تیم پشتیبانی مشتری شما تماس می‌گیرد یا در رسانه‌های اجتماعی نظری می‌نویسد، این بازخورد است. مشکل این است که اگر بازخورد و سایر داده‌های ارزشمند مشتری اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل نشود، فرصت استفاده از آن برای بهبود تجربه مشتری و استفاده از پتانسیل رشد آن را از دست می‌دهید.

نحوه اندازه گیری تجربه مشتری

اندازه‌گیری تجربه مشتری (CX) را می‌توان به روش های مختلفی انجام داد.استفاده از نظرسنجی‌ها و فرم‌های بازخورد نمایشگاه گرفته تا ردیابی تجزیه و تحلیل وب سایت روش‌های متفاوتی برای اندازه‌گیری هستند.برخی از مهم‌ترین روش‌ها و شاخص‌های اندازه‌گیری تجربه مشتری عبارتند از:

1.انجام نظرسنجی و مصاحبه با مشتریان

نظرسنجی و مصاحبه روشی عالی برای جمع‌آوری داده‌های کمی از تعداد زیادی از مشتریان در مدت زمان کوتاه و دریافت دیدگاهی عمیق از تجربیات کلی آنها است. می‌توانید از مقیاس‌های ساده چند گزینه‌ای یا رتبه‌بندی در نظرسنجی‌ها استفاده کنید، که پر کردن و ارائه بازخورد را برای مشتریان آسان‌تر می‌کند.

2.بازخورد و نظرات مشتریان را نظارت کنید

نظارت به معنای گوش دادن فعالانه به مشتریان در همه کانال‌ها، از رسانه‌های اجتماعی گرفته تا پشتیبانی تلفنی است. مردم چه می گویند؟ چه مشکلاتی دارند؟ آنها چه چیزی را در مورد محصول یا خدمات شما دوست دارند؟ این به شما کمک می کند تا درک بهتری از احساس مشتریان خود در مورد تجربه خود داشته باشید.

3.نرخ حفظ مشتری و ریزش مشتری را پیگیری کنید

دانستن اینکه چه تعداد مشتری در طول زمان از کسب و کار شما می‌مانند یا آن را ترک می‌کنند، به شما درک بهتری از نحوه دید مشتریان شما از تجربه کلی که با شرکت شما دارند می‌دهد. نرخ حفظ مشتری به سادگی درصدی از مشتریان تکراری است که به طور مداوم در طول زمان از شما خرید می‌کنند.نرخ ریزش برعکس است، درصد مشتریانی است که به هر دلیلی از شما خرید نمی‌کنند. برای اطلاعات بیشتر، مقاله ما را در مورد بهترین استراتژی های حفظ مشتری بررسی کنید.

4.امتیاز خالص تبلیغ کننده (NPS)

امتیاز خالص تبلیغ کننده یا NPS یک معیار ساده است که از مشتریان می پرسد چقدر احتمال دارد کسب و کار شما را در مقیاس 0 تا 10 به دیگران توصیه کنند. مشتریانی که به شما نمره 9 یا 10 می دهند مروج محسوب می شوند، در حالی که آنهایی که به شما می دهند 0 تا 6 به عنوان مخالف در نظر گرفته می‌شوند. شما می توانید NPS خود را با کم کردن درصد مخالفان از درصد مروج ها محاسبه کنید.

5.امتیاز رضایت مشتری (CSAT)

امتیاز رضایت مشتری (CSAT) برای اندازه گیری میزان رضایت مشتریان از یک محصول، خدمات یا تعامل با یک برند استفاده می‌شود. با انجام نظرسنجی یا جمع آوری بازخورد، می توانید رضایت کلی مشتری را از برند خود بسنجید.

6.امتیاز تلاش مشتری (CES)

این معیار میزان سهولت استفاده یک محصول یا خدمات را برای مشتریان اندازه گیری می‌کند. مانند این است که از مشتریان بپرسید «در مقیاس 1 تا 10، تجارت با ما چقدر آسان یا دشوار بود؟». این به شما بینشی در مورد زمینه‌های اصطکاک و میزان تلاش مشتریان برای انجام یک کار با تجارت شما می‌دهد. هر چه امتیاز تلاش کمتر باشد، تجربه مشتری بهتر است.

7.تجزیه و تحلیل سفر مشتری

اندازه‌گیری در سطح سفر مشتری از آگاهی تا خرید و پشتیبانی، نقاط تماس خاصی را در طول سفر مشتری دنبال می‌کند.می‌توانید در هر مرحله بازخورد جمع‌آوری کنید تا مسائلی را که بر تجربه کلی تاثیر می‌گذارند شناسایی و حل کنید.

8.ارزش طول عمر مشتری (CLV)

این معیار میزان درآمدی که یک مشتری در طول عمر خود با کسب و کار شما ایجاد می‌کند را اندازه گیری می‌کند. ردیابی ارزش طول عمر مشتری CLV می‌تواند نشان دهد که روی چه مشتریانی به درستی سرمایه‌گذاری می‌کنید و ممکن است به چه مشتریانی خدمات کمتری ارائه دهید. با این کار، کسب‌وکارها می‌توانند تصمیم بگیرند که تلاش‌های بازاریابی، فروش و خدمات مشتری خود را کجا متمرکز کنند.